Milletlerin hayatındaki önemli olayların 100’üncü, 250’inci, 500’üncü gibi yıldönümleri kolay kolay ele geçirilmeyecek fırsatlardır. Dolayısı ile, bir milletin kültürünün yurt içinde ve yurt dışında yaygın biçimde tanıtılmasına olanak sağlayacak bu gibi yıldönümlerinin tüm Dünyada büyük etkinliklerle kutlandığı herkesçe bilinmektedir. Piri Reis, en ünlü ve en çok bilinen eseri olan Dünya Haritasını 1513 yılında Gelibolu’da çizmiştir. Bu doğrultuda 2013 yılı UNESCO tarafından Piri Reis Haritası'nın 500’üncü yılı olarak "PİRİ REİS ANMA YILI" ilan edilmiştir.

 

Karamanlı bir ailenin çocuğu olan Ahmet Muhiddin Piri'nin ailesi Fatih Sultan Mehmed devrinde padişahın emri ile Karaman ülkesinden İstanbul'a göç ettirilen ailelerdendir.

Venedik üzerine sefer hazırlığına girişen II. Beyazid'in Akdeniz'de korsanlık yapan denizcileri Osmanlı donanmasına katılmaya çağırması üzerine 1494'te amcası ile birlikte İstanbul'da padişahın huzuruna çıkmış ve birlikte donanmanın resmi hizmetine girmişlerdir.

Piri Reis, 1495-1510 yıllarında İnebahtı, Moton, Koron, Navarin, Midilli ve Rodos gibi deniz seferlerinde görev almıştır. Akdeniz'de yaptığı seyirler sırasında gördüğü yerleri ve yaşadığı olayları, daha sonra Kitab-ı Bahriye adıyla dünya denizciliğinin de ilk kılavuz kitabı olma özelliğini taşıyacak olan kitabının taslağı olarak kaydetmiştir.

Piri Reis, 1511'den sonra Gelibolu'ya yerleşmiş, her ne kadar Akdeniz’de seferlere katılsa da daha çok haritaları ve kitabı üzerinde çalışmıştır. Bu haritalardan ve kendi gözlemlerinden yararlanarak 1513 tarihli ilk dünya haritasını çizmiştir. Piri Reis, 1516-1517 yıllarında İstanbul'a geldiğinde tekrar Osmanlı donanmasının hizmetine girmiş, Derya Beyi (Deniz Albayı) rütbesini almış ve Mısır seferine gemi komutanı olarak katılmıştır. Donanmanın bir kısmı ile Kahire'ye geçip Nil ırmağını çizme fırsatı bulmuştur.

Piri Reis, İskenderiye'nin ele geçirilmesinde gösterdiği başarılar ile padişahın övgüsünü kazanmış ve sefer sırasında haritasını padişaha sunmuştur. Günümüzde bu haritanın bir parçası mevcuttur, diğer parçası kayıptır.

Piri Reis seferden sonra, tuttuğu notlardan Bahriye için bir kitap yapmak amacıyla Gelibolu'ya dönerek, derlediği denizcilik notlarını bir Denizcilik Kitabı (Seyir Kılavuzu) olan Kitab-ı Bahriye'de bir araya getirmiştir.

Kanuni Sultan Süleyman'ın dönemi, büyük fetihler dönemidir. Piri Reis, 1523'deki Rodos seferi sırasında da Osmanlı Donanması'na katılmış, 1524'de Mısır seyrinde kılavuzluğunu yaptığı sadrazam Pargalı Damat İbrahim Paşa'nın takdiri ve desteğini de kazanarak 1525'de gözden geçirdiği Kitab-ı Bahriye'sini İbrahim Paşa aracılığıyla Kanuni'ye sunmuştur.

Piri Reis, 1528'de, ilkinden daha içerikli ikinci dünya haritasını çizmiştir.

* Piri Reis 'in 1513 tarihli ilk dünya haritası.

---